„SZYMON ASKENAZY” WIELKI POLAK WYZNANIA MOJŻESZOWEGO, Marcin Nurowski

Dodaj do teczki

Szymon Askenazy najprawdopodobniej urodził się 24.XII.1867r. w Zawichoście (tą datą posługiwał się w czasie studiów). Był synem Wolfa Szlama Askenazego i Reginy Udly z domu Hertzberg. W latach siedemdziesiątych Szymon wraz z rodzicami opuszcza Zawichost i przenosi się do Warszawy. Na początku lat 80-tych w związku z tym, że ukończył 13 lat stał się Bar Micwa, czyli osiągnął dojrzałość według prawa żydowskiego.  W 1883r. skończył gimnazjum ze złotym medalem. Na prośbę ojca już w tym samym roku podjął studia prawnicze na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim. Zakończył je w 1888 roku pracą naukową o „Politycznych ideach encyklopedystów” napisaną pod kierunkiem Aleksandra Błoka. Po ukończeniu studiów rozpoczął pracę jako aplikant sądowy, potem był aplikantem adwokackim. Szymona nie interesowało wykonywanie zawodu prawnika. Decyzję o rozpoczęciu studiów w tym kierunku podjął pod naciskiem ojca. W 1890 roku rozpoczął współpracę z Ateneum i Biblioteką Warszawską zamieszczając w nich rozprawy historyczne. W kwietniu 1893 roku wyjechał do Getyngi, gdzie uzyskał stopień doktora po napisaniu rozprawy doktorskiej "Ostatnia elekcja króla w Polsce" pod kierownictwem profesora Maxa Lehmanna. Po obronie jej z wyróżnieniem i powrocie do Polski poszukiwał miejsca, gdzie mógłby kontynuować karierę historyka. W 1897 roku uzyskał habilitację na podstawie rozprawy "Przymierze polsko-pruskie", obejmując kolejno stanowiska: docenta, profesora nadzwyczajnego i profesora zwyczajnego. Na stanowisku profesora pracował do listopada 1919 roku,  kierując w tym czasie Katedrą Historii Nowożytnej Polski. W 1907 roku, kiedy to Askenazy otrzymał nominację na stanowisko profesora zwyczajnego, został również członkiem korespondentem Akademii Umiejętności. W 1910 roku został członkiem zwyczajnym. W trakcie wieloletniej pracy dydaktycznej, skoncentrowanej przede wszystkim wokół problematyki politycznej, międzynarodowej i dyplomatycznej XVIII i XIX wieku  skupił wokół siebie wielu swych uczniów. Walczył z poglądami szkoły krakowskiej¹, która według niego rozpowszechniała nieprawdziwy wizerunek Polski, jako kraju, który nie potrafi istnieć samodzielnie. Nie zgadzał się z tym stwierdzeniem, uważał, że naród polski jest wielki i wierzył w odtworzenie państwa polskiego. W tym samym czasie z jego inicjatywy powstała szkoła historyczna, nazywana również szkołą Askenazego. Podczas I wojny światowej przebywał w Szwajcarii. Działał tam na rzecz Niepodległości Polski, biorąc udział w pracach Szwajcarskiego Komitetu Generalnego Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce. Angażował się  w działania na rzecz asymilacji Żydów. W 1919 r. ukazała się jego książka „Gdańsk  a Polska” przetłumaczona na wiele europejskich języków. W 1918 r. i ponownie w 1923 r. planował podjąć prace na Uniwersytecie Warszawskim, ale na jego drodze stanęli Bronisław Dembiński i Marceli Handelsman. Do powołania Askenazego na katedrę w Warszawie nie doszło, gdyż 1.IV.1919r. Dembińskiemu i Handelsmanowi udało się skutecznie zablokować mu drogę do Katedry Historycznej Uniwersytetu Warszawskiego.W „Robotniku” 2.III.1920 r. ukazał się apel poparcia dla Askenazego podpisany przez 60 osób m.in. przez Stefana Żeromskiego, Zofie Nałkowską, Karola Szymanowskiego, Juliusza Kaden-Bandrowskiego, Leopolda Staffa, Wacława Sieroszewskiego, Andrzeja Struga, Jarosława Iwaszkiewicza, Kazimierza Wierzyńskiego, Jana Lechonia, Juliusza Osterwy, Aleksandra Zelwerowicza.   W latach 1920-1923 był przedstawicielem Rzeczpospolitej Polskiej przy Lidze Narodów, której siedziba znajdowała się w Genewie. W 1924r. ponownie odmówiono mu objęcia katedry na Uniwersytecie Warszawskim, choć wykładał tam gościnnie w latach 1927-1935. Był kawalerem Legii Honorowej. Zmarł 22.VI.1935r. w Warszawie. Pochowany jest na cmentarzu Żydowskim przy ul. Okopowej.

                                                                       Przygotowały: Agnieszka Tobiasz, Ula Rzeszótko

¹- kierunek w polskiej historiografii, stworzony przez historyków z Uniwersytetu Jagiellońskiego w ostatniej ćwierci XIX wieku.       http://pl.wikipedia.org/wiki/Krakowska_szko%C5%82a_historyczna                                                            http://zawichost.katolicki.eu/postacie-zawichostu/133-szymon-askenazy-historyk